Wiedeńskie muzeum żydowskie ma setki obiektów z całej Austro-Węgier, wszystkie trochę puste bez społeczności. Wśród nich wiele świętych przedmiotów z podwójnym orłem austro-węgierskim przykuło moją uwagę. To niewiarygodny poziom patriotyzmu. Nie widzimy głów Tory z amerykańską flagą, mimo amerykańskiego żydowskiego patriotyzmu. I to ma sens. Żydzi byli najbardziej lojalnymi obywatelami imperium. Ambasadorami intelektualnej panimperialnej kultury. Kafka pisał po niemiecku, mimo że mieszkał w Pradze. Prawdopodobnie w dużej mierze było to szczere. Państwo austro-węgierskie legitymizowało się po latach 60. XIX wieku na podstawie modernizacji przemysłowej i technokracji, co Żydzi mogli popierać. A jednak musimy przyznać: dla Żydów z imperiów starej Europy nie było trudno zrozumieć, jak niebezpieczny będzie potop nacjonalizmu dla nich, gdy te kruche imperia nieuchronnie się rozpadną.